Column: Huis-aan-huis

Zo’n veertig jaar geleden heb ik een vak geleerd; voorlichting. Tegenwoordig heet dat overheidscommunicatie en niet alleen de naam is anders, ook de inhoud van het vak is totaal iets anders. Wat is het verschil tussen deze twee? Voorlichters waren wereldverbeteraars. Voorlichting maakte een burger beter, mondiger in zijn omgang met de overheid. Communicatieadviseurs willen gedrag veranderen. Voorlichters dienen de democratie vinden ze, communicatieadviseurs dienen hun opdrachtgevers vinden anderen. Ik zeg niet dat het ene goed is en het andere slecht, want ook ik ben met de tijd meegegaan en vind dat de burger in zijn algemeenheid mondiger is geworden, sterker en sneller naar de rechter gaat. En dat is goed.

Het vak voorlichting is aan de ene kant zeer simpel, aan de andere kant stik moeilijk. Het is eigenlijk continu vragen waarom iemand iets doet en wat iemand wil bereiken. Het gaat om het zorgvuldig formuleren wat je, bij wie wil bereiken. Als je dat weet is de volgende stap een makkie: Hoe doe je dat, welke middelen gebruik je? Een middel kan zijn het plaatsen van advertenties in een krant, of informatie op een website.

Effectieve voorlichting is misschien wel de oorzaak van de kloof tussen overheid en burger. De burger wordt beter geïnformeerd en weet daardoor dat het bij de overheid een soepzooitje kan zijn en dat je dat soms beter kunt accepteren en vanuit die wetenschap met de overheid omgaan, in plaats van met je kop tegen een muur te lopen. Het vervelende is dat de overheid zoveel sterker is, dus je wordt als individu sowieso ondergewalst. Neem het volgende. De gemeente Enschede stopt per 1 januari 2020 met de gemeentelijke mededelingen in Huis-aan-huis, het huis-aan-huiszusje van Tubantia. Er zijn mensen die elke week kijken of er iets is aangevraagd en door wie.

Na 1 januari 2021 is de officiële bekendmaking via de krant blijkbaar niet meer wettelijk verplicht en is vermelding op de gemeentelijke website voldoende. Maar het betekent wel het stopzetten van een communicatiemiddel met een mogelijk bereik van 100 % (verspreiding huis-aan-huis) door een communicatiemiddel dat voor veel mensen niet beschikbaar of bruikbaar is. In het raadsvoorstel wordt gesuggereerd naar het Stadskantoor te gaan en daar de lijst in te zien. Een dergelijke antwoord laat zien hoe je als overheid denkt over de communicatie met de burger en dat is in dit geval kil, technocratisch, a-sociaal en het tegenovergestelde van transparant. Dit alles voor een bezuiniging van 30.000 Euro, in een tijd dat miljoenen over de tafel vliegen.

Alsof het geen publieksgeld is.

Jan Visser