Column: Lans

Dat ik dit nog mag meemaken. Ik ga een lans breken voor de ambtenaren van de gemeente Enschede, want er gebeuren rare dingen op het stadhuis. Het college van b. en w. is demissionair. Een duur woord voor "in de wachtkamer zitten, totdat er een opvolger is gevonden." Dat is niet abnormaal na verkiezingen. Maar het werk gaat gewoon door en dit betekent de zoveelste bezuinigingsronde. Tegelijkertijd wordt er onderhandeld over een nieuw college en dat betekent dat de belangen van de collegeleden soms tegengesteld zijn. Wethouders die denken terug te komen, schermen hun portefeuille af en houden hun kruit droog voor een volgende bezuinigingsronde en wethouders, die zeker weten dat ze niet terugkomen hebben geen behoefte hun collega's wijzer te maken en de huidige voorstellen te verdedigen. Maar demissionair zijn betekent niet dat je alleen een stoel warm. Je werkt gewoon op het stadhuis en blijft verantwoordelijk voor het gevoerde beleid, ook voor een bezuiniging. Ambtenaren zijn loyaal en komen met 91 voorstellen; van minder potloden aanschaffen tot een greep uit het budget van de mantelzorg. De voorstellen zijn officieel niet ter besluitvorming in b. en w. geweest en er is dus geen b.en w.-standpunt over voorstellen, die het college zelf heeft gevraagd en ingeleverd. Natuurlijk hebben de collegeleden de voorstellen uit hun eigen portefeuille gezien, voordat die werden ingediend; kunnen ze mogelijk later gebruiken. De "ambtelijke" voorstellen werden vorige week maandag in de Stedelijke Commissie behandeld en de vraag was: "Wie gaat de voorstellen verdedigen?" De eerst aangewezene is de wethouder van Financiën, maar die legde de verantwoordelijkheid neer bij het hoogste bestuursorgaan van de gemeente; de gemeenteraad. "U heeft het zo gewild, dus doen we het zo.", sprak de wethouder, "Maar ik kan u wel vertellen dat dit niet het lijstje van het college zou zijn geweest. Dat zou er heel anders hebben uitgezien." Een mes in de rug van de ambtenaar. Ten eerste; over alles wat de gemeente doet, kan altijd verantwoording worden afgelegd door b. en w. Er is altijd een collegelid verantwoordelijk. Ten tweede, een demissionair college moet het strikt noodzakelijke doen en is daar zeker op aanspreekbaar. Een demissionair college kan zelfs weggestuurd worden door bijvoorbeeld een motie van wantrouwen. Maar wat er maandagavond gebeurde was dieper. In het voorstel met de 91 bezuinigingen staat dat het college geen standpunt in wil nemen. Werkweigering, college en raad laten de ambtenaar er voor opdraaien. Als je geen beslissing wilt nemen, leg dat besluit aan de raad voor. Kunnen ze je nog ontslaan. Een demissionair college dient zichzelf weg te cijferen en te denken aan het algemeen belang en niet aan spelletjes waar anderen slachtoffer van kunnen worden. En daar ligt een taak voor de burgemeester. Want wat er gebeurd is, is niet integer. Als door omstandigheden het niet mogelijk is normaal te functioneren als gemeentebestuur, of er is sprake van onwil of sabotage, dan dient hij in te grijpen. Er is trouwens een simpele oplossing voor dit probleem; zittende wethouders niet mee laten onderhandelen over nieuwe colleges. Scheelt gegarandeerd een hoop ellende.
Jan Visser